Biblia Gutenberga została wydrukowa na papierze konopnym. Jaka jest historia konopi siewnych i czy przeżywają renesans?

W całej swej długiej historii konopie były i są uprawiane oraz wykorzystywane przez człowieka jako źródło włókien przemysłowych, włókien tekstylnych, oleju z nasion, żywności, papieru, jako źródło biomasy, a także rekreacji, rytuałów religijnych, medycyny i innych. 

Konopie siewne przeżywają swój renesans. Roślina ta obecnie jest obiektem zainteresowania wielu osób w Polsce jak i na całym świecie. Interesują się nią zarówno producenci rolni, przedsiębiorcy, jak i konsumenci. Są nie tylko źródłem surowca dla bardzo wielu gałęzi przemysłu, ale również obiektem badań naukowców z różnych dziedzin nauki. Aktualnie z roku na rok odnotowuje się kilkukrotny wzrost powierzchni upraw konopi włóknistych. 

Jak pisze dr Katarzyna Wielgusz z Centrum Doradztwa Rolniczego, w poradniku "Uprawa konopi włóknistych i oleistych", gatunek konopie siewne (Cannabis sativa L.) jest znany ludzkości od wieków starożytnych. Rośliny te są uprawiane od ponad 5000, a według niektórych źródeł wykorzystywane były od ponad 8000 lat. Uprawa konopi ukierunkowana na produkcję włókien tekstylnych wywodzi się z Egiptu i zachodniej Azji, a do Europy dotarła w latach 1000-2000 przed narodzeniem Chrystusa. Konopie mają również bogatą historię stosowania leczniczego sięgającą czasów starożytnych. Pierwsze informacje na temat leczniczego stosowania konopi pochodzą z Bliskiego Wschodu i Azji, w VI wieku p.n.e. Chiński Cesarz Shennong zwany „Czerwonym Cesarzem”, napisał o konopiach w 2727 r. p.n.e. w tak zwanej pierwszej farmakopei, Shennong Bencao Jing lub „The Classic of Herbal Medicine”. Shennong odnosił się do konopi jako do ważnej rośliny kultury azjatyckiej i dostarczał instrukcji dotyczących mielenia korzeni konopi i wytwarzania z nich pasty łagodzącej ból. Wprowadzenie konopi do medycyny w Europie nastąpiło znacznie później, na początku XIX wieku.

Konopie siewne występują w różnych siedliskach i na różnych wysokościach, od poziomu morza po podnóże Himalajów. Zaliczane są do grupy roślin włóknistych, gdyż najczęściej były używane do produkcji tkanin, żagli i lin. Były niezastąpionym źródłem surowca włókienniczego. Pewnie nie każdy wie, iż pierwszy samochód Ford został wykonany z wykorzystaniem włókien konopnych. Warto również dodać, iż zarówno Biblia Gutenberga, jak i Biblia Króla Jakuba zostały po raz pierwszy wydrukowane na papierze konopnym. Hodowla konopi włóknistych rozpoczęła się w Europie na początku XX wieku. Jednymi z pionierów byli Sengbusch i Bredemann. Niemieccy naukowcy opracowali system hodowli zarówno dwupiennych jak i jednopiennych odmian.

W roku 1946 w powojennej Polsce rozpoczęto prace hodowlano-selekcyjne z konopiami. Wówczas wyhodowano pierwsze polskie odmiany konopi dwupiennych: LKCSD, Szelejewskie, Pustkowskie, Sieleckie Południowe i Sieleckie Nowe.

Jak pisze dr Katarzyna Wielgusz z Centrum Doradztwa Rolniczego, w poradniku "Uprawa konopi włóknistych i oleistych", Począwszy od lat sześćdziesiątych XX wieku areał upraw sukcesywnie zmniejszał się, do około 6 000 ha w późnych latach osiemdziesiątych. Tendencja spadkowa spowodowana była załamaniem rynku przędzalniczego, masową likwidacją roszarni, co związane było z zastąpieniem naturalnych włókien - syntetycznymi oraz wzrostem zagrożenia narkotycznego. Całkowite załamanie rynku konopnego nastąpiło w latach 90-tych. W Polsce w latach 2007 i 2008 odnotowano wzrost zainteresowania uprawą tych roślin (1 200-1 300 ha). Według danych z ARiMR (www.armir.gov.pl) obecny areał uprawy w Polsce wyniósł ponad trzy tysiące ha. Z danych na temat wniosków o dopłaty do upraw konopi przemysłowych wynika, że obszar zasiewów różnymi odmianami Cannabis sativa zwiększył się w 2019 r. o 79 proc. w ujęciu rocznym. Jest to największy wzrost od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i jeden z największych w całym rolnictwie. W sumie w 2019 roku o dopłaty zawnioskowało 318 rolników, czyli o 140 więcej niż w 2018 r. i blisko trzykrotnie więcej niż w 2015 r., kiedy rolnicy po raz pierwszy wnioskowali o płatności bezpośrednie do uprawy konopi przemysłowych.