Czy kannabinoidy mogą złagodzić objawy stwardnienia rozsianego?

Stwardnienie rozsiane  sclerosis multiplex, SM – przewlekła, zapalna, demielinizacyjna choroba ośrodkowego układu nerwowego, w której dochodzi do wieloogniskowego uszkodzenia (demielinizacji i rozpadu aksonów) tkanki nerwowej. Przyjmuje się, że jest to schorzenie autoimmunologiczne o wieloczynnikowym podłożu. Stosowane leczenie objawowe oraz leczenie wpływające na naturalny przebieg choroby mogą spowolnić rozwój i zmniejszyć dolegliwości.

Nowe możliwości terapeutycznego zastosowania kannabinoidów ukazują badania nad wpływem CBD na SM. Działanie CBD oparte jest na modulacji, skomplikowanego systemu sygnalizacji ECS, składającego się z błonowych i wewnątrzkomórkowych receptorów, które ostatecznie determinują los komórek i wyniki przeżycia w stwardnieniu rozsianym (SM) oraz postęp choroby. 

W ciągu ostatnich dwóch dekad pojawiło się duże zainteresowanie terapeutycznym potencjałem CBD w leczeniu zaburzeń neurologicznych i bólu. Warto zauważyć, że stosowanie konopi w praktyce klinicznej wymagało badań przedklinicznych w celu określenia wstępnego bezpieczeństwa, farmakokinetyki, toksykologii i skuteczności CBD. W związku z tym wyraźnie wykazano bezpieczeństwo, skuteczność i spójność leków na bazie konopi, co doprowadziło do zatwierdzenia przez organy regulacyjne ich stosowania w leczeniu spastyczności w stwardnieniu rozsianym oraz w zespołach Draveta i Lennoxa-Gastauta.

Dotychczas zakończono wiele randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych leków opartych na konopiach indyjskich, przy czym badanie Cannabis in MS (CAMS) jest największym do tej pory, dostarczając ograniczonych dowodów na wpływ CBD na spastyczność.

Wstępne badania z różnymi preparatami kannabinoidowymi pochodzenia roślinnego, w tym THC, CBD lub zarówno THC, jak i CBD w stosunku 1:1, wykazały poprawę łagodzenia bólu, kontroli pęcherza, skurczów mięśni i spastyczności u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym, którym podawano THC i CBD. To skłoniło do przeprowadzenia prób z mieszanką THC/CBD, które doprowadziły do ​​zatwierdzenia leku na bazie konopi do leczenia spastyczności, bólu neuropatycznego i dysfunkcji pęcherza moczowego związanych z SM w 2011 roku.

Sativex ^®(GW Pharmaceuticals Limited, Salisbury, Wielka Brytania) to mieszanka 1:1 THC i CBD (27 mg/ml THC i 25 mg/ml CBD), która zawiera mniej niż 10% innych związków konopi, terpenów i flawonoidów, które mogą być obecne w roślinie, a to może wpływać na działanie głównych kannabinoidów. Ta mieszanina jest formułowana i dostarczana w postaci sprayu na śluzówkę jamy ustnej, aby osiągnąć szybkie wchłanianie do krążenia ogólnoustrojowego, z pominięciem metabolizmu przez wątrobę.

Badania dotyczące spastyczności w SM wykazały, że pierwsze 6 tygodni to wystarczająco dużo czasu do identyfikacji pacjentów, u których Sativex ^® może być skuteczne. We krwi pacjentów z wtórnie postępującym SM wykryto zmniejszenie ekspresji jednego z enzymów odpowiedzialnych za degradację endokannabinoidów, FAAH (hydrolazy amidów kwasów tłuszczowych). Co ciekawe, indukcja ekspresji receptorów CB1, CB2 i i receptorów FAAH została opisana w komórkach glejowych w demielinizowanych blaszkach pacjentów z SM, co potwierdza rolę systemu endokannabinoidowego w patogenezie choroby. 

SM jest chorobą wieloczynnikową i powszechnie przyjmuje się, że za demielinizację odpowiada stan zapalny układu nerwowego OUN. W związku z tym głównym celem leczenia pacjentów jest modulacja różnych elementów układu odpornościowego. Zdolność kannabinoidów do modulowania zarówno zapalnych, jak i zwyrodnieniowych uszkodzeń neuronów skłoniła do badań potencjalnych korzyści takich związków w stwardnieniu rozsianym (SM). Wyniki pokazują, że SM wynika z istotnych zmian w układzie endokannabinoidowym. W badaniu udowodniono, że anandamid, ale nie 2-arachidonoiloglicerol (2-AG), był podwyższony w płynie mózgowo-rdzeniowym pacjentów z rzutowym SM. Badania sugeruje, że celowanie w system endokannabinoidowy może być przydatne w leczeniu SM, wyjaśnieniem jest jego działanie przeciwekscytotoksyczne w tym zaburzeniu. W innym badaniu potwierdzone zostało neuroprotekcyjne działanie CBD w różnych modelach urazów i chorób OUN, takich jak choroba Alzheimera. 

Układ ECS odgrywa ważną rolę w homeostazie OUN i neuroprotekcji, uczestnicząc w kontroli immunologicznej i utrzymując równowagę homeostatyczną ośrodkowego układu odpornościowego. Zatem potwierdza się funkcja nadrzędności układu endokannabinoidowego nad dwoma najważniejszymi układami, układem nerwowym i autoimmunologicznym. Choć badania na które się powołuję w powyższym artykule, są tak naprawdę początkiem nowego postrzegania układu ECS, jego receptorów, enzymów, endogennych kannabinoidów, jak i kannabinoidów z konopi, to jestem przekonany, że sami pacjenci cierpiący na choroby takie jak SM, wymuszą na decydentach inne postrzeganie konopi. Potrzebujemy wszyscy tych zmian. Musimy zatem edukować i wyjaśniać, że konopie to sprzymierzeniec człowieka. Ba, to naturalna rafineria fitokannabinoidów, terpenów i flawonoidów, których potrzebujemy do życia w równowadze. Po osiemdziesięciu latach prohibicji, nadeszła nowa era, era konopi.