Co mówi raport? Ważny krok ku depenalizacji marihuany

Przełomowe badanie polskich użytkowników konopi

Zaprezentowany raport stanowi najbardziej kompleksowe badanie regularnych użytkowników marihuany w Polsce, jakiego kiedykolwiek dokonano. Dr Maciej Skorko z Instytutu Psychologii PAN przedstawił wyniki badania przeprowadzonego przy pomocy aplikacji Cannabis, która umożliwiła zebranie danych od ponad 17 tysięcy użytkowników.

Badanie dostarczyło bezprecedensowych informacji o osobach regularnie używających marihuany — kim są, w jaki sposób i dlaczego używają konopi oraz jak postrzegają swój związek z tą substancją. Co szczególnie istotne, raport pokazuje, że użytkownicy konopi są świadomi potencjalnych zagrożeń związanych z używaniem marihuany i wielu z nich aktywnie poszukuje wsparcia w ograniczeniu lub zaprzestaniu używania.

Kim są polscy użytkownicy marihuany?

Badanie wykazało, że choć wśród użytkowników dominują młodzi mężczyźni w wieku 15-24 lat z dużych miast, grupa ta jest bardziej zróżnicowana, niż mogłoby się wydawać. Na podstawie zebranych danych stworzono pięć portretów typowych użytkowników konopi w różnym wieku — od 17-letniego Kamila, przez 21-letnią Patrycję i 25-letniego Michała, po 31-letniego Marcina i 39-letnią Joannę.

Jak podkreślali prezentujący raport, są to zwyczajni obywatele, którzy pracują, studiują i tworzą. Zmagają się z typowymi wyzwaniami życiowymi, a używanie marihuany jest tylko jednym z elementów ich życia.

Jak i dlaczego Polacy używają marihuany?

Raport ujawnił, że blisko 60% badanych używa konopi codziennie lub prawie codziennie, a średni wiek pierwszego kontaktu wynosi 18 lat. Średnie spożycie kształtuje się na poziomie około 3,7 g tygodniowo.

Co interesujące, główne motywy używania marihuany to przede wszystkim:

• relaksacja
• poprawa samopoczucia
• rozrywka
• towarzystwo

Dopiero na piątym miejscu pojawia się "zapominanie o trudnościach". Większość badanych używa marihuany w kontekście społecznym (z przyjaciółmi) lub w kontakcie z naturą, rzadziej w kontekście imprezowym.

Świadomość problemu i chęć zmian

Jednym z najbardziej zaskakujących wniosków z raportu jest wysoki poziom świadomości użytkowników dotyczący potencjalnych zagrożeń. Ponad 50% badanych szukało w aplikacji wsparcia w ograniczeniu używania lub osiągnięciu abstynencji.

Co więcej, przeprowadzone badanie przesiewowe wykazało, że ponad 70% badanych może znajdować się w grupie ryzyka problematycznego używania lub uzależnienia. Jednocześnie:

• 58% myślało niedawno o ograniczeniu używania,
• 59% próbowało ograniczyć używanie,
• 15% próbowało zaprzestać używania,
• ponad 65% deklaruje umiarkowaną lub silną motywację do zmiany.

Jak podkreślali autorzy raportu, osoby używające marihuany nie chcą być pozostawione same sobie z problemem — potrzebują wsparcia i edukacji, a nie karania.

W kierunku odpowiedzialnej depenalizacji

Podczas spotkania zespołu parlamentarnego przewodniczący podkreślił, że celem jest wprowadzenie depenalizacji posiadania do 15 gramów marihuany. Projekt ustawy ma zostać złożony na początku czerwca. Całe nagranie możecie zobaczyć TUTAJ.

Autorzy raportu zaznaczyli, że jeśli depenalizacja ma być skuteczna, musi być przeprowadzona w sposób odpowiedzialny, uwzględniający:

• redukcję szkód,
• edukację,
• profilaktykę,
• badania naukowe.

Jako pozytywne przykłady podano Czechy i Niemcy, gdzie depenalizacja idzie w parze z monitorowaniem i badaniami naukowymi oraz łatwym dostępem do anonimowej pomocy.

Wyzwania na drodze do zmiany prawa

Dyskusja po prezentacji raportu odsłoniła główne wyzwania, przed którymi stoi zespół parlamentarny:

• konieczność przekonania starszych i bardziej konserwatywnych posłów
• obalenie stereotypów łączących marihuanę z patologią i "twardymi narkotykami"
• znalezienie równowagi między pragmatycznym podejściem (skupieniem się na marihuanie) a kompleksową reformą polityki narkotykowej

Przedstawiciele organizacji społecznych, w tym Polskiej Sieci Polityki Narkotykowej, podkreślali potrzebę szerszej reformy uwzględniającej również inne substancje, jednak posłowie zaznaczali, że na tym etapie skupiają się na tym, co realistycznie możliwe do przeprowadzenia.

Destygmatyzacja jako droga do depenalizacji

Jednym z wniosków z dyskusji była potrzeba destygmatyzacji użytkowników marihuany jako pierwszy krok w kierunku depenalizacji. Jak zauważył Rafał Grobel z Fundacji 420:

"Chcemy pokazać, że są to ludzie tacy jak my. Destygmatyzacja jest w naszej opinii zerowym krokiem do rozmowy z ludźmi, którzy są przeciwni z zasady."

Argumenty za depenalizacją

W trakcie dyskusji pojawiło się kilka silnych argumentów za depenalizacją:

• obecny zakaz jest fikcją, nie odstrasza użytkowników, a jedynie ich kryminalizuje,
• Polska w latach 90. miała już zdekryminalizowaną marihuanę i nie było wtedy problemu z nadużywaniem,
• osoby chore korzystające z marihuany medycznej nie powinny obawiać się konsekwencji prawnych,
• 9,6% przestępstw w Polsce to przestępstwa narkotykowe — co dziesiąte przestępstwo dotyczy narkotyków,
• Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii nie spełnia swojej funkcji od 25 lat.

Jak zauważył jeden z uczestników spotkania: "Tworzymy przestępców z ludzi, których jedyną winą jest to, co mają w kieszeni."

Ten przełomowy raport i dyskusja parlamentarna mogą być początkiem końca kryminalizacji użytkowników marihuany w Polsce. Przed nami jednak jeszcze długa droga przekonywania i szukania politycznego konsensusu dla planowanych zmian.